Te taputapu roto kōpū (IUD)
-
Ko te taputapu roto kōpū (IUD) he momo ārai hapū tautini, e taea te hoki anō.
-
He IUD taiaki (ehara i te rahi tika)
-
Read this information in English: Intra uterine device (IUD)
Ko te IUD:
- He 99% te whai hua mō te ārai hapū
- He tautini te mahi — kei te āhua o tōna momo e mahi tonu ai te IUD mō te 3-10 tau
- Raua noa atu me te wareware — ehara i te mea me aro koe ki te ārai hapū i ia rā, i ia rā
- E taea ai te hoki anō — kei a koe te whakatau mō āhea tango ai tō IUD. I muri i te tangohanga, e hoki anō ai tō matahua ki tōna āhua anō o mua.
- He pai mō te whāngai waiū — e kore te IUD e whakararu i te whāngai waiū
Ehara te IUD:
- I te whakamarumaru i ngā mate paipai (sexually transmissible infections (STIs) — mā ngā pūkoro ure me ngā matatara ā-waha e whakamarumaru i ngā mate paipai
-
-
He pēhea te mahi a te IUD?
-
He taputapu iti te IUD ka raua atu ki roto ki tō kiri kōpū hei ārai hapū.
He ārai hapu tautini e taea ai te whakahoki anō (LARC) te IUD. I muri i tō raunga atu o te IUD, e whakamarumarutia koe kia kore ai koe e hapū mō te 3-10 tau — kia tangohia atu rā anō rānei e koe.
E rua ngā momo IUD:
- Ko te IUD taiaki — kua whakamahi tēnei IUD i te progestogen hei ārai koe i te hapū
- Ko te IUD kapa — kua whakamahi tēnei IUD i te kapa hei ārai koe i te hapū
E taea ai e ngā IUD e rua te aukati te tātea e eke ana ki tō kākano. Ki te whiwhi tō kākano i te tātea, kua aukatia te whakauru o tō kākano ki tō kiri kōpū.
-
-
He pēhea te pai o te mahi a ngā IUD?
-
He neke atu i te 99% te whai hua o ngā IUD. Nō reira e iti ake i te 1 o ia 100 tāngata e whakamahi ana i te IUD e hapū ai i ia tau.
-
-
He pēhea te roa e mahi ai ngā IUD?
-
E mahi ai tō IUD mō te 3-10 tau neke atu, kei te āhua o te momo IUD e kōwhiria ai kia whakamahia e koe.
Kei a koe te tikanga mō āhea tango ai koe i tō IUD.
E roa ake pea te roa o te mau IUD mehemea kei ngā tau o te 40 koe. Ki te whiwhi koe i te IUD kapa i muri i tō huringa ki te 40 tau — te IUD taiaki rānei i muri i tō huringa ki te 45 tau — e taea ai pea tō IUD te noho ki reira tae noa atu ki tō ruahinetanga. E taea ai e mātou koe te āwhina ki te whiriwhiri āe rānei, kāo rānei he whakaaro pai tēnei māu.
-
-
He aha ngā painga me ngā mate o te IUD?
-
Ngā painga:
- E 3 tau neke atu te roa i mua i te tangohanga
- Raua atu me te wareware
- Ehara i te mea me whakaaro koe mō te ārai hapū i ia rā, i ia rā
- Kāore ōna pānga ki te whāngai waiū
- E kore e whakararu i te ai
- Kāore he taiaki i roto i te IUD kapa
- E taea ai hoki te IUD kapa hei ārai hapū ohotata
- He tino iti te nui o ngā taiaki i roto i te IUD taiaki — mā te nuinga o ngā tāngata kāore he pānga atu anō
- E taea ai e te IUD taiaki te āwhina mō te taha ki te heke me te mamae o te toto ikura — mō te nuinga o te tangata he māmā te rere o te toto, kua kore rānei he ikura
Ko ngā mate:
- Ehara i te ārai i ngā mate paipai (STIs)
- Mā te tākuta, te nēhi taunga rānei e rau atu, e tango mai rānei
- Tērā pea e nui ake te toto o ngā ikura, te ngau rānei o te puku i runga i ngā IUD kapa
- E kore pea e auau te toto mō ētahi marama i te tīmatanga o ngā IUD taiaki
-
-
He aha ngā pānga atu anō, ngā mōrea rānei o te IUD?
-
He iti te mōrea o te pā mai o tētahi mate — āhua 1% — i te kuhutanga o tētahi IUD.
He tino iti te mōrea e whakararu ai tō kōpū — kei te āhua 1 i roto i te 1000 tāngata. He āhua nui ake te mōrea, kei te āhua 6 tāngata i te 1000, mehemea kei te whāngai waiū koe.
Ki te hapū koe e mau ana i te IUD, tērā te mōrea o ngā raru hapū.
Ka nui ake pea te toto me te ngau puku i te wā o tō ikura i runga i te IUD kapa — engari, i te nuinga o te wā ka pai haere tēnei i roto i te wā.
Nā te IUD kapa ka pāngia pea e tētahi āhuatanga pāwera. Heoi anō kāore e tino kitea ana.
Mā te IUD taiaki pea e rangirua, e māmā rānei te rere o tō toto — heoi anō ka pai haere tēnei i roto i te wā.
He wā anō kua makere pokanoa ai te IUD — he pērā te āhua 5% o ngā IUD katoa. Mā mātou koe e whakaako me pēhea te arowhai kei te wāhi tika ngā miro ahakoa te wā.
-
-
He mamae te IUD?
-
Ki ētahi tāngata he mamae te kuhutanga o te IUD, ki ētahi atu he paku ngau puku noa iho, ki ētahi atu kāore i mamae. Ka hoki ētahi ki te kāinga whakatā ai mō te torutoru haora i muri i te whiwhinga o te IUD, arā anō ētahi kei te pai noa iho, ka haere tonu tō rātou rā. Ahakoa he aha, pai te whakaaro kia kaingia ētahi rongoā patu mamae i mua i tō hui. I te whakaritenga o tō hui, e taea ai te pātai mai he aha ngā rongoa patu mamae hei kai, e hia hoki hei kai.
Ka kuhuna atu ai tō IUD e te mātanga ngaio. Kaua e āwangawanga! Mā rātou koe e manaaki, e taea hoki e rātou te whakautu āu pātai mehemea he pātai āu.
-
-
He aha e tika ana kia mōhio ai koe e pā ana ki te whiwhinga tuatahitanga o tētahi IUD?
-
Mehemea kua kore koe e mōhio he pai kāore rānei te IUD ko te whakaaro pai pea, ko te tāpui hui mai ki tō mātou taha ki te kōrero ki a mātou (book an appointment to talk with us).
Ka taea e tāua te whiriwhiri ko ēhea ngā momo ārai hapū tino pai māu.
Kei a koe te wā mō te kuhutanga mai o tō IUD — heoi anō, tē taea mehemea kua hapū koe, e whakaaro ana tērā pea he hapū koe.
Ko ngā wā pai mō te kuhutanga mai o tētahi IUD ko:
- Te wā o tō ikura, i muri tonu atu rānei i tō ikura.
- E whā wiki i muri i te whānautanga mai o te pēpī.
- I te wā o te whakatahe ā-poke.
- Hei ārai hapū ohotata. E taea ai te whakamahi te IUD kapa hei ārai hapū ohotata mō te 5 rā i muri i te ai ārai kore. Ki te pēnā koe, mō muri e taea ai tō IUD te mau tonu — hei ārai hapū tautini
I te nuinga o te wā, e taea ai te whiwhi IUD i tō hui tuatahi. Mehemea kāore e taea te whiwhi IUD i tō hui tuatahi, ko ētahi take pea i pēnā ai:
- Kāore e tino mōhio ana mehemea he hapū koe kāore rānei
- Kāore anō koe kia pāngia e te ikura mai te kaitanga o te ārai hapū ohotata (ECP)
- He taumaha te rere o te toto e tika ana kia tirohia
- He uaua te kuhutanga o te IUD
Mehemea kāore e taea te whiwhi IUD i tō hui tuatahi, e whiriwhiri mātou i tētahi atu wā kia whiwhi ai koe i tō IUD. E whakarite hui anō mātou mō taua wā.
-
-
Me pēhea koe e whiwhi IUD?
-
Tirohia tēnei whārangi mō ētahi kōrero anō mō te whiwhi IUD: getting an IUD.
-
-
Me pēhea te tango i tō IUD?
-
Tirohia tēnei whārangi mō ētahi kōrero mō te tango i tō IUD: having your IUD removed.
-
-
E taea ana te whiwhi IUD mō te ārai hapū ohotata?
-
E taea ai hoki te IUD kapa hei ārai hapū ohotata.
Me kuhu i roto i te 120 haora — rima rā — i muri i te ai ārai kore, i roto i te rima rā rānei o tō rā tukukano tuatahi i tumanako ai.
Mehemea kua ai ārai kore ā, kei te hiahia IUD koe, me tāpui hui mai ki te kōrero ki a mātou (book an appointment). Mā mātou koe e āwhina ki te whiriwhiri mehemea koinei te tino whakaaro māu.
-
-
E taea e te IUD koe te āwhina ina taumaha, mamae rānei ngā ikura?
-
E taea e te IUD taiaki te āwhina ina taumaha, mamae rānei ngā ikura.
Mō te nuinga o te tangata whai IUD taiaki e māmā ai te toto, kua kore rawa rānei he ikura. Ki te hiahia koe i te IUD taiaki hei whakatikatika i te rere o tō toto, tērā pea e hiahia te nēhi, te tākuta rānei ki te tirotiro he aha te take i taumaha ai te rere o te toto, i mua i te kuhutanga o te IUD.
Mehemea he taumaha he mamae rānei ō ikura, kāore e tika ana te IUD kapa māu nā te mea mā reira pea e kino kē atu ō ikura.
-
-
He mea ārai te IUD i a koe i ngā mate paipai STI?
-
Ehara te IUD i te mea ārai i a koe i ngā mate paipai (STIs).
Ko ngā pūkoro ure, ngā matatara ā-waha, me te whakamātautau auau i te mate paipai kē, koinei ngā tino ara hei ārai i a koe i ngā mate paipai.
-
-
Ka taea kia hapū tonu koe mehemea e mau ana koe i tō IUD?
-
Me uaua ka hapū te tangata mehemea e mau ana ia i te IUD.
Ki te hapū koe — ki te whakaaro koe tērā pea he hapū koe — i a koe e mau ana i te IUD, me tere tō kōrero ki te nēhi ki te tākuta rānei. Kāore he mōrea anō ki tō pēpi e tipu haere nei, heoi anō he mōrea anō kei raru te hapū.
Mehemea kei te hiahia tonu koe kia hapū me tango tō IUD (get your IUD removed). Me wawe tonu tēnei kia iti ake te mōrea o te mate pāwera, o te materoto rānei.
-
-
E taea ai e koe kia hapū i muri i te tangohanga o tō IUD?
-
E taea ai e koe kia hapū i muri tonu atu i te tangohanga o tō IUD.
-
-
He aha tēnei mea te taputapu ārai hapū Essure?
-
He rerekē te Essure i ngā taputapu IUD e whakamahia ana i Aotearoa tatū atu ki ngā IUD kapa, taiaki anō hoki. I whakamahia hei ārai hapū pūmau, ā, kāore e taea te hoki anō pēnā i ēnei IUD kē atu.
Mehemea i whiwhi IUD koe i Sexual Wellbeing Aotearoa (ko Family Planning te ingoa o mua) kāore i a koe te Essure.Mehemea he āwangawanga āu e pā ana ki tō ārai hapū, tēnā whakapā mai ki te kaiwhakarato hauora nāna te IUD i kuhu.
-
-
Me pēhea koe e whiwhi IUD?
-
Mā tētahi mātanga rongoā ngaio anake — e whakauru atu ai — e tango mai ai i te IUD. E taea ai e ō mātou nēhi, tākuta ngaio rānei — tō IUD — te whakauru atu, te tango mai rānei. He mahi e mahia ana i ia rā, i ia rā i ō mātou whare haumanu, nō reira whakawhirinaki mai ki a mātou kia tika, kia pai tō mātou manaaki i a koe.
-
-
Ko tā mātou e taea ai hei āwhina i a koe
-
He mātanga IUD ō mātou nēhi tākuta hoki. E taea ai e rātou koe te āwhina hei whiriwhiri mehemea he whakaaro pai tēnei māu, āe rānei, kāo rānei — e āwhina hoki i a koe ki te whiriwhiri ko tēhea te mea pai māu te IUD kapa, taiaki rānei.
He nēhi, tākuta taunga ō mātou kua whakangungua ki te whakauru me te tango i ngā IUD.
E wātea ana ō mātou whare haumanu ki te tangata ahakoa ko wai. Ki te hiahia kōrero koe ki a mātou, kei te hiahia kōrero mātou ki a koe.
-
-
-
Do you need urgent help?
If you require medical advice outside of our opening hours, call Healthline for free on 0800 611 116 anytime or get help from an after-hours medical centre or emergency services.