Ngā momo ārai hapū
-
A game about choice, change, and pregnancyPlay now
-
Arā te whānui o ngā momo ārai hapū e taea ana te kōwhiri i Aotearoa.
Read this information in English: Contraception types.
Kāore i tua atu i te whakamahinga o te ārai hapū hei ārai i te hapū (pregnancy). He pai kia whakaarohia te whakamahinga o te ārai hapū mehemea kei te ai ure ki te tara koe, e whakaaro ana rānei koe ki te ai ure ki te tara.
Kei tēnā momo ārai hapū ōna painga, ōna mate. Ka whakamātauria e te nuinga o te tāngata ētahi momo ārai hapū i mua i te whakatau ko tēhea te mea pai ki a rātou hei whakamahi.
Me tirotiro e tāua ētahi o ngā momo ārai hapū whānui!
-
-
Te ārai hapū tautini e taea te hoki
-
Ko ngā ārai hapū tautini e taea te hoki (LARCs) he ārai hapū kāore koe e mate ki te kai i ia rā, i ia wā rānei ka ai ai koe. E kīia ake ana e ētahi te ārai hapū hei “rau atu me te wareware”. Kāore i tua atu i ngā LARC hei ārai hapū tino whai hua – he nui ake te whai hua i te 99% mō te ārai hapū.
E rua ngā momo LARC:
- Ko te taputapu roto kōpū (intra uterine device, IUD) – e toru, e waru tau rānei te roa
- Te kuhinga (the implant) – e rima tau te roa
Ka kīia he mea “hoki” (ki te āhua o mua) ngā LARCs, nā te mea ka taea kia hapū ai koe i te tangohanga tonutanga o tētahi IUD, tētahi kuhinga rānei.
Ko te ingoa o ētahi tangata mō te LARC ko te wero Depo Provera. Engari he rerekē. Ko te Depo Provera he wero e 13 wiki te roa. He 6-12 marama pea te roa i mua i te hokinga mai o tō ikura me tō matahua i muri i tō wero whakamutunga – engari ehara i te mea he whakaroa i ngā wā katoa.
-
-
Ngā ārai hapū ā-taiaki
-
Ko ngā momo ārai hapū ā-taiaki ko te pire, me te wero Depo Provera. Ko tā ēnei momo ārai hapū he whakamahi taiaki hei ārai hapū.
E rua ngā momo pire:
- Ko te pire ārai hapū tukutahi ā-waha (The combined oral contraceptive pill)
- Ko te pire ārai hapū progestogen-anake (The progestogen-only contraceptive pill)
Ka kai koe i te kotahi pire i ia rā. Ki te tika tō kai i te pire, he nui ake te whai hua i te 99% ki te ārai hapū.
He wero te wero Depo Provera ka whiwhi koe i ia 13 wiki. Ki te tika te wā whiwhi wero, he nui ake te whai hua o te Depo Provera i te 99%.
-
-
Ngā ara aukati
-
Ko tā ngā ara aukati he aukati te whakaurunga o te tātea me ngā mate ki te tara, te nono me te waha. E rua ngā momo ara aukati:
- Ko ngā pūkoro ure (condoms) — he mea uhi i te ure, te taonga tākaro, te rera rānei
- Ngā pūkoro ure ā-roto (internal condoms) — ka raua atu ēnei ki roto ki te tara
Mehemea he tika te whakamahi, he 98% te whai hua. I tua atu i te ārai hapū, kāore i tua atu i ngā pūkoro ure hei ārai i ngā mate paipai (STI). Ko te painga atu mehemea ka whakamahia te pūkoro ure me te hinu.
I te whakamahinga o te pūkoro ure, he whakaaro pai kia whakamahia anōtia tētahi atu momo ārai hapū.
-
-
Te ārai hapū ohotata
-
E rua ngā kōwhiringa mō te ārai hapū ohotata:
- Ko te pire ārai hapū ohotata (emergency contraceptive pill, ECP)
- Te IUD kapa (copper IUD)
Ko te painga atu, ko te whakamahi i te ECP i te toru rā i muri i te ai ārai kore — engari he pai tonu te whā rā mō te nuinga o ngā tāngata. Ko te ai ārai kore, arā, ko te ai ure ki te tara me te kore pūkoro ure, matatara ā-waha rānei.
Mehemea he taumaha ake koe i te 70kg, e kore pea e nui te ECP kotahi. Kaua e āwangawanga! He taumaha ake te nuinga o te tangata i te 70kg. Ka taea e mātou te hoatu e rua ngā ECP ki a koe — e taea ai rānei e koe te whiwhi te IUD kapa. E rua, e rua he rawe mō te ārai hapū ohotata.
Ka taea te IUD kapa te rau atu ki tō kōpū atu ki te rima rā i muri i te ai ārai kore. He neke atu te whai hua o te IUD kapa i te 99% mō te ārai hapū. He momo LARC te IUD kapa — e taea ai te waiho mō te ārai hapū tautini.
He pai ake kia kore e waiho te ECP hei ārai hapū o ia rā, o ia rā. He nui noa ake te whai hua o te LARC, o te momo ārai hapū taiaki rānei.
-
-
Te arokā matahua
-
Ko te mahi a ētahi tāngata hei karo i te hapū ko te whakamahi i te arokā matahua (fertility awareness). Ko tā ēnei tāngata he ai i ngā wā anake kāore rātou e matahua ana.
Tōna tikanga, he ara whai hua tēnei mō te ārai hapū. Tōna tūturutanga, ka hapū te kotahi i te whā tāngata e whai ana ki te whakamahi i te arokā matahua hei ārai hapū.
I mua i te whakamahinga o te arokā matahua hei ara ārai hapū me kōrero ki tētahi kaiako matahua taunga. Ka taea ētahi atu akoranga mō te arokā matahua i Natural Fertility NZ.
-
-
Te ārai hapū pūmau
-
Ko tā te ārai hapū pūmau he ārai i ngā hapū katoa ā haere ake nei — me tino uaua, tē taea rānei, te hoki. E kīia ana i ētahi wā ko te kokoti-uru.
Ko te ārai hapū pūmau ko te poka pū raho ko te here pū kākano rānei (read more about vasectomies).
-
-
Ko tā mātou e taea ai hei āwhina i a koe
-
He mōhio ō mātou ngaio i ngā mea katoa e pā ana ki te ārai hapū. Ka taea e tātou te whiriwhiri ko ēhea ngā momo ārai hapū tino pai māu.
-
-